ققنوس خیس
انگار که هست هر چه در عالم نیست / پندار که نیست هر چه در عالم هستققنوس خیس
انگار که هست هر چه در عالم نیست / پندار که نیست هر چه در عالم هستتهمینه و روایت حماسی وی ، فمینیسم را
فیلم شناسی کارگردان وطنی و فیلم بازیهای بعضی فمینیستهای وطنی ؛
افسانه آه !
زنی که با هر بار آه کشیدن ، قادر می شود ، توسط فرشته ی مهربونی که ظاهر می شود ، همچون واتو واتو عوض شود ! اما در تمام شکلهای ممکن ، حقش توسط مردها (و فقط مردها) خورده می شود و مورد ظلم قرار می گیرد. در آخر کار ، زن قصه ، غمگین و دل شکسته و خسته از زن بودن ، تصمیم می گیرد که به شکل مرد در بیاید ، اما با مخالفت فرشته ی مهربون (با بازی فرهاد جم) ، که گویا مرد شدن خط قرمزش است ، مواجه می شود و زن قصه ناامید و ...
ما ز آه و ناله خسته ایم ...
دو زن
یک سال از خرداد 76 گذشته است و خانوم میلانی فیلم دو زن را می سازد. قصه ی دو زن (نیکی کریمی و مریلا زارعی) که در دانشگاه با هم آشنا و دوست می شوند. از اینجا به بعد فیلم قصه ی ظلمهایی است که به یکی از دو زن قصه توسط شوهر سنتی اش ، که چهره ی مطلقن سیاهی از او تصویر می شود ، می رود. آتیلا پسیانی ، نقش شوهر را بازی می کند و به جرات می شود گفت ، در کل فیلم حتی یک بار هم نمی خندد ! و دوربین مدام او را با نماهای تحقیر کننده نشان می دهد ( مانند اکثریت مطلق شخصیت های مرد قصه های خانوم کارگردان) ، باقی شخصیتهای مرد داستان هم همگی موجودات به کل غیر قابل تحملی هستند.
تنها شخصیت مثبت مرد داستان ، حسن جوهرچی است ، که حضوری کاملن حداقلی در فیلم دارد. وی در ابتدای فیلم در کلاس درس با مریلا زارعی موشک بازی می کند و در انتهای فیلم هم معلوم می شود که همسر روشنفکر خانوم زارعی شده است.
نیمه پنهان
سیاسی ترین فیلم خانوم میلانی ، قابل تامل ترین فیلم اوست. دانشجوی زن و فعال سیاسی اوایل انقلاب (نیکی کریمی) عاشق مردی سیاسی (همسر واقعی خانوم میلانی) می شود ، اما به وی نمی رسد. نیکی کریمی ، بعد از چند سال ازدواجی مصلحتی با مرد به نسبت خوبی که یک چهره ی بانفوذ سیاسی نیز هست ، انجام می دهد و بعد از سالها زندگی با وی ، از زندگی اش و از روزمرگی اش راضی است که به ناگاه مرد رویاهایش را به صورت اتفاقی می بیند و ...
داستان این فیلم که در زمان اصلاحات اتفاق می افتد طعنه ای به اصلاح طلبان نیز دارد. مرد جوان فاشیستی که در اوایل انقلاب به عنوان یک بسیجی ، شخصیت زن قصه را در دانشگاه مورد آزار قرار می داد ، در زمان حال فیلم به یکی از اصلاح طلبانی تبدیل شده است که کارش هم پیش همسر اصلاح طلب نیکی کریمی گیر است...
آتش بس
پرفروش ترین فیلم خانوم میلانی ، که به جرات می توانم بگویم ، چندین و چند بار در میانه ی پخش فیلم در سینما ، دلتان می خواهد از سینما بیرون بروید و عطای دیدن ادامه ی فیلم را به لقایش ببخشید ! در این فیلم ، زوج کاریزماتیک ! سینمای ایران ، محمدرضا گلزار و مهناز افشار ، یک بکش بکش (به کسر کاف) عاشقانه ی شبه هندی ، راه می اندازند که ... بالا نیاوردن در حین فیلم ، یعنی معده ی بسیار خوب و قوی ای دارید !
خانوم میلانی که در این فیلم به اثبات رساندند ، که پول برایشان از هر چیز دیگری در سینما اهمیت بیشتری دارد ، می خواستند چه بگویند ، را نمی دانم !
اما نکته ی جالب اینجاست که در فضای کمدی ، نگاه ایشان به مردها ، نگاه به ظالمین همیشگی نیست !
سوپر استار
اولین باری که قصه ی فیلم های میلانی به یک مرد اختصاص می یابد ! قصه ی مرد بازیگری است که یک مرد هرزه به معنای واقعی کلمه است ، و در ادامه با شبه فرشته ی مهربونی آشنا می شود که مسیر زندگی اش را تغییر می دهد. فیلم های سطحی ارزش عمیق شدن ندارند ،این فیلم هم همین طور.
منتهی در این فیلم با یک تغییر 180 درجه ای در نگاه خانوم میلانی مواجه می شویم که حکایت از این دارد که خود خانوم کارگردان قصه ی ما هم نمی داند چه می خواهد بگوید ! و تنها یک مشت جیغ جیغ های فمنیستی را متاسفانه به شکل کاملن سطحی در فیلمهایش بلغور می کند تا مارک کارگردان روشنفکر بگیرد!
جالب است که در این فیلم تمام ضعفها و حقارتها و نگاههای تحقیرآمیز دوربین ، سهم زنهای بی اراده و ضعیف قصه می شود.
تسویه حساب
چند عدد دختر جوان در زندان طرح نقشه ای را می ریزند تا انتقام سختی از مردانی که وجودشان مایه ی ننگی برای انسانیت و بشریت است بگیرند ! و در راه رسیدن به هدفشان از حربه طعمه قرار دان خود و گول زدن مردان توسط ابزار عشوه و قر و قمیش ، استفاده می کنند !
"همه ی مردها عین همند" ، پرتکرارترین مفهموم و جمله ی این فیلم است !!
این فیلم که در همان سال ساخت سوپر استار ساخته شد!! ، در واقع تسویه حساب خانوم کارگردان با دنیای مردان است. و نکته ی قابل توجه اینکه نقش تنها مرد مثبت داستان را همان همسر واقعی و نابازیگر ایشان بازی می کنند !
و حرف آخر اینکه ، خانوم میلانی ، کارگردان محترم ، بنده به عنوان یک تعقیب کننده ی سینمای ایران ، به شما پیشنهاد می دهم ، که بیشتر بفهمید و بعد عمیق تر فیلم بسازید ، این همه شعارزدگی فمینیستی به درد نمی خورد ! کمی بهتر به داد درد انسان برسید ، شاید مرهمی باشد !! بعد اینکه تکلیفتان را با خودتان و تفکرتان و فلسفه تان مشخص کنید (و البته من منکر و مخالف تغییر انسانها نیستم ، اما این که شما دارید ، تغییر نیست ، باری به هر جهت است !) در واقع می خواهم بگویم که ابتدا با خودتان تسویه حساب کنید و بعد تر هم اینکه پیشنهاد می کنم ، ابتدا بنشیند و هزار بار فیلم سگ کشی بهرام بیضایی را ببینید و بعد باز هم اگر روی مبارکتان شد ! برخیزید و باز هم فیلم بسازید !
پی نوشت ؛ بسیاری از فمینیستهای وطنی بنده را به یاد تهمینه میلانی می اندازند ! و برعکس !
تهمینه میلانی از این سو که آغازگر حرکت جدیدی در سینما ایران در سالهای بعد از انقلاب بود قابل ارزش است.
اینکه زنان و وضعیت آنان را سوژه ی آثار خود قرار داد بسیار ارزشمند است اما همه مطالبی که در انتهای مطلبت نوشتی و همینطور روند این کارگردان هم در فیلمهای اخیرش بسیار جای سوال است...
افسانه آه فیلمی بود که من چون در دوران نوجوانی دیدم به همین دلیل خیلی وقتها بهش فکر میکردم. برای من در اون سن هم بعضی دغدغه ها بود که باعث احساس همزاد پنداری می شد اما من همیشه با اینکه پسر بودن همه مشکلات رو حل میکنه مخالف بودم...
دوزن فیلمی بود که به نظرم آن سالها سینمای ایران به واقع بهش احتیاج داشت اما نمی توان آن را فیلم خوبی از جهت سیاهنمایی مردها دانست
اما آتش بس رو دوست داشتم به نوعی روانشاسی قالب اثر جالب بود البته بعضی دعواهای این زوج هم به نظرم جالب می رسید
اما سوپراستار به نظرم مزخرف ترین اثر تهمینه میلانی بود بارها دلم میخواست سینما رو ترک کنم و البته تسویه حساب هم دست کمی نداشت...
اتفاقن من از همون روانشناسیهایی که این روزها هم کاملن مد هست و تو آتش بس هم پیدا بود خوشم نیومد ... :)
سلام ققنوس عزیز
من اینجا نه می خواهم از خانم میلانی دفاع کنم و نه انتقاد.
اما به طور کلی می گویم که خانم میلانی در فیلمهایش دردهای زنانه را قشنگ به تصویر کشید. شاید باید یک زن باشی تا بتوانی بهتر لمس کنی. شخصیت مردانی که معمولا در فیلمها به نمایش می گذارد شخصیت های زنده و واقعی جامعه ی ما هستند. مثلا در فیلم دو زن جائی که نیکی کریمی به دادگاه می رود برای درخواست طلاق قاضی از او سوال می کند چرا می خواهی از همسرت جدا شوی؟ آیا خرجی بهت نمی ده؟ می گه نه! کتکت می زنه ؟ می گه نه! زن بازه؟ می گه نه! معتاده ؟ می گه نه! میگه خوب پس چی می خوای برو زندگیت رو بکن ... و این به نظر من خیلی حرف داشت توش. برای یک زن ایرانی فقط باید ملاک همین چند مورد باشد برای ادامه ی زندگی؟ این روزها زنان سالها به دنبال طلاق خود هستند و هیچ حقی برای طلاق به آنان داده نمی شود. اینکه تفاهم نداریم و یا حرف مشترک یا سلایق مشترک نداریم اصلا ملاک نیست و جواب خواهند شنید برو زندگیت رو بکن. این یه موردش بود . من موارد زیادی در فیملهای تهمینه میلانی دیدم که در زنان اطرافم بارها برایم مشهود بوده است. حالا اگر بخواهم تک تک موارد آن را نام ببرم طومار خواهد شد. شاید فیلمهای میلانی را باید با یک حس و تجربه ی زنانه دید تا بتوان یک جاهائی گفت : زیبا بود!
سلام دوست عزیز
صحنه ای رو که به تصویر کشیدی ، رو به یاد دارم ...
من هم می گم یه جاهایی زیبا بود
کمی عصبانی نوشته اید که البته بیشتر جاها حق با شما بود. اما دو زن فیلم خوبی بود و اتفاقا بخاطر خوب بودن همین فیلم بود که خانم میلانی فکر کرد باید فیلم های دیگرش با همین مایه های داستانی باشند و اتفاقا خراب کرد.با بقیهی حرف هاتان موافقم.
عصبانیت تعمدی رو می پذیرم :) دو زن هم تقریبن فیلم خوبی بود به نظرم ... ممنون
یه جورایی صد در صد باهات موفقم ... عجیب و غریب این زن با فیلماش فاتحه زنها رو میخونه ... فکر کنم انجمن حمایت از مردان یه عامل نفوذی فرستاده تو زنا از بس فیلماش پر از اغراقن و بد ساخت
خوبه ... در واقع باید گفت چه عجب !! :)
انجمن حمایت از مردان دیگه چیه ؟؟؟
راستی اگه وبلاگی هم داری که خوشحال می شیم لینکش رو بذاری ...
متاسفانه از بین تمام فیلم هایی که نام بردی فقط سگ کشی رو دیدم و اونم تقریبا ربطی به نوشته هات و خانم میلانی نداشت. این یعنی کارهای خانم میلانی رو اصلا نمیشناسم، با این حال لحن نوشتت خیلی خصمانه هست و معمولا از این نوع نوشته ها نمیشه انتظار انصاف داشت
.
من و تو اصولن فیلمهای همدیگه رو ندیدیم!! ;)
من نقدم به روند کارهای تهمینه میلانی و همین طور سطحی بودن حرفهاشه ...
گل نازم یه ماه میشه
جلوه کردی توی قلبم
دیگه تو اون عمر و جونی
روح من امید و صبرم
امروز یک ماهه شدی تو
الهی صد سالِ خوشبخت
انتظار چشم نازت
عاشقونه وقت و بی وقت
گل من مهمون قلبم
صاحبِ خونه ی شادی
شاعرانه پا به پاتم
با همه عشقی که دادی
با تموم مهربونی
دنیا ساده ست چون جوونی
مثل لبخند میشه وقتی
قدر قلبتو بدونی ٢
توی چشمای قشنگت
من یکی خیلی کوچیکم
وقتی عشق من یه دنیاست
آره من همین یه تیکم
عزیزم دو ماهی رفت و
به همین زودی یه ساله
میگذره روزا و ماها
بعدِ اون فقط خیاله
فقط یه خاطره ی گم
ترش و شیرین و هزار تو
زندگی رسمش همینه
مهر و لطفتو بکن رو
خـدا گل کن تو تـرانـه
وقتی شوق تو نباشه
این ترنم عاشقانه
نور و امید رو می پاشه . . .
سلام
الان است که ققنوس آتش بگیرد ...
بیشتر فیلم های میلانی را دیده ام . اغراق و مبالغه در فیلم هایش بسیار پر رنگ است . در واقع نوعی کاریکاتور گونگی که از اغراق برای رساندن مفهوم استفاده می کند .
به نظرم دو زن را هم چنان می شود در اوج فیلم هایش قرار داد و با کمی ارفاق واکنش پنجم را که اشاره ای به آن نکرده ای ... در این دو فیلم کنتراست و سیاه و سفیدی شخصیت ها زیاد به چشم نمی آید .
مشخصه دیگر برخی فیلم هایش افت شدید نیمه دوم فیلم است مثلاً در سوپر استار و آتش بس نیمه دوم فیلم بشدت روی اعصاب بود.
در هر حال در فضایی که فیلم ها همه زنان را ضعیفه نشان می دهند . وجود چند تا فیلم اغراق شده هم آسیبی به کسی نمی رساند .
در باره سگ کشی و وقتی همه خوابیم استاد بیضایی هم با هات هم نظر نیستم . استاد اغراق را شکل دیگری استفاده کرده اند. فضای آن فیلم ها هم اصلاً رئالیستی نیستند .
راستی اینکه بیشتر فمینیست های وطنی را به میلانی گره زده ای خودش یک کاریکاتوره
سلام :))
درباره ی افت شدید در نیمه ی دوم تو سوپراستار موافقم باهات ... اما آتش بس کلن در افت به سر می برد ..
من روی سطحی بودن و نامشخص بودن وضعیت فکری کارگردان بحث دارم ... هر چند بر روی اغراق های به درد نخور و نابه جایش هم می شود بحث کرد ...
من فک می کنم ، حرفهای شعاری نتیجه ی معکوس هم دارد گاهی ، بنابراین بی ضرر هم نیست !
این شعارها در نهایت اثر بخشی شان ، بیشتر جمله ی "همه ی مردها عین همند" را ترویج می دهند ، بی مغز و بدون اندیشه !
در ضمن من برای خودم فیلم را تحلیل می کنم و درباره ی انتظارات خودم از سینما می نویسم نه عامه ی مردم.
...
درباره وقتی همه خوابیم نظر خیلی خوبی ندارم ... اما سگ کشی ، حرف نداشت ! اینکه فضای سگ کشی رئال نبود را هم قبول ندارم ! فضای کلی فریبی که در آن فیلم با آن روبرو هستیم ، واقعیت هر روزه ی زنان و مردان ماست. به قول شاهین ، آخر قصه ی همه است ، آخر سگ کشی ! اغراق اگر به جا استفاده شود ، خیلی هم به دل می نشیند ! و استفاده ی به جا هنریست که در این فیلم بیضایی داشته و ...
....
من نگفتم بیشتر فمینیستهای وطنی ، گفتم بسیاری از آنها و بین این دو فرق هست !
خیلی از کارهایی که به نام فمینیسم انجام می شه هم ایضن کاریکاتوره
.....................................................................
البته جواب من به فرزانه ، در واقع یک جواب کلی بود به همه دوستان
چند وقتی هست که وبلاگمو خفه کردم و بعدشم دفن و الان خیلی خوش و خرم میخونم ... نمی نویسم :)
حالا چرا خفه ؟ چقدر خشن !! :)
برا کشتن یه چیز تو یه راه بهتر یادم بده که خشن هم نباشه ... لااقل بدونم با وبلاگ بعدیم چیکار کنم
من اصولن با کشتن موافق نیستم :)
سلام.
از بین این فیلمایی که از میلانی گفتی فقط آتش‌بس رو دیدم که به نظرم طنز خوبی داشت. اما بعضی از اینا رو اتفاقا به خاطر همین ایرادی که ازشون می‌گیری یعنی سطحی بودن نرفتم ببینم. همین خلاصه‌ای که ازشون آوردی نشون می‌ده چطورن.
سلام
به هر حال من سینمای ایران را دنبال می کنم ... هر چند گاهی این سینما توهین به مخاطب محسوب می شود !
به امید اینکه امثال هیچ ، سنتوری ، به همین سادگی و ... باز هم ساخته بشوند
پست این دفعه ت خیلی متعجب ام کرد.اصلا انتظار این نقد رو اون هم انقدر عصبانی و کوبنده از تو نداشتم.معمولا در نقد جنبه های مثبت و منفی رو با هم ذکر می کنن.ولی تو انقدر به نکات منفی پرداختی که اصلا جایی برای حتی حداقل توانایی های میلانی در به تصویر کشیدن تصویر زنان نذاشتی.
در مورد میلانی کارهاش هم به نظرم شروع خوبی برای بازگویی مسائل زنان داشته ولی خوب ادامه داده نشده.طوری که تقریبا با نظرت برای فیلم تسویه حساب موافقم.
خانوم میلانی به فرض آشپز خوبی است ، آیا باید این نکته ی مثبت را در نقدش گفت ؟ من که چک آپ کامل که ازش نگرفتم ! نقد من به روند فکری ، فلسفی و همین طور شعارزدگی و سطحی بودن فیلمهاش بود ...
به هر حال من هم از سینمایی که براش وقت می گذارم انتظاراتی دارم که برآورده نمی شود ...
سلام
در ایران به جز پنج شش نفر باقی کارگردان نیستند. سعی نمی کنم وقتم را با دیدن این فیلم ها هدر بدهم. آتش بس را زوری و به پیشنهاد نامزد سابقم دیدم. حالم بد شد! باقی را هم خوشبختانه ندیدم.
سگ کشی یکی از بهترین فیلم های دوران اخیر سینمای ایران است.
در ضمن وقتی همه خوابیم هم به قول دوستان در پارادایم خودش فیلم خوبی بود. فیلمی در دفاع از صنف کارگردانان مستقل و دارای فضایی سور رئالیستی. وقتی همه خوابیم را سه بار دیدم و بسیار پسندیدم.
سلام
موافقم ...
فقط اینکه وقتی همه خوابیم آن انتظاری که من پیشاپیش از بیضایی داشتم را برآورده نکرد ...
سلام
خوب این حق شماست که عصبانی بشوی و...
از نظر من نیمه پنهان فیلم خوبی بود و قابل توجه
دو زن هم علیرغم مواردی که اشاره کردی فیلم بدی نبود من اتفاقا معتقدم که باید شعار داد اما به موقع و هدفمند بله اینکه بریزم توی خیابون و خودمون رو خالی کنیم و بعد برگردیم سر کارمون جوری که انگار اتفاقی نیفتاده را قبول ندارم !!!ولی خوب به هر حال با شعار دادن شاید توجه عده ای به اینکه مسئله ای هست جلب بشود.
من هم از آتش بس و سوپراستار خوشم نیومد.
سگ کشی واقعاٌ فیلم خوبی بود.
سلام
کلن موافقم ، سعی می شود به خاطر دادن حق به من در مجازات تخفیف داده شود ;)
افسانه آه را یادم نمیاد چون همان سال که اکران شد دیدمش و خیلی خوشم نیومد.
اما درباره دوزن برخلاف تو به نظرم این فیلم از دیدگاهی کاملن منصفانه به قضیه نگاه کرده. توجه داشته باش که یکی از بستگان نزدیک من دقیقن با مردی مشابه شوهر نیکی کریمی در این فیلم ازدواج کرده بود بنابراین من به عینه ما به ازای خارجی این فرد را دیده ام. نقش حسن جوهرچی کمرنگه قبول دارم. اما تهمینه میلانی همیشه علنی گفته که فمینیسته و سعی داره مسائل زنان رو مطرح کنه. خوب به نظرت مریلا زارعی با داشتن یه شوهر روشنفکر مثل حسن جوهرچی چه مشکلی می تونه داشته باشه؟
کاش در مورد نیمه پنهان بیشتر نوشته بودی. به نظرم جای بیشتری برای صحبت داره.
در مورد آتش بس: خیلی بی انصافی. تهمینه میلانی در این فیلم با دیدی طنز به مشکلات بسیاری از زوج های جوان می پردازد که هنوز نفهمیده اند زندگی زناشوی «من» به علاوه «ما» است و هنوز در پی اثبات «من» هستند. البته شاید اگر خودت متاهل بودی بهتر متوجه این قضیه می شدی. از حالا یه نگاهی با دقت به این زن و شوهرهای جوان دور و برت بنداز که با هم درگیری دارن و برخلاف خیلی از ازدواج های دیگه دغدغه مالی هم ندارن. شاید این فیلم کمک کنه متوجه بشی گیر کارشون کجاست.
از سوپر استار حمایت نمی کنم چون چندان آش دهان سوزی نبود.
تسویه حساب را ندیدم و نظری نمی دم.
نمی دونم من هم تو رو یاد تهمینه میلانی می اندازم یا نه اما معتقدم فمینیسم در ایران (و شاید خیلی جاهای دیگه) بد تعریف شده. خیلی ها فکر می کنند فمینیسم یعنی بد و بیراه گفتن به مردها و همین افراد باعث بوجود آمدن چنین دیدگاه هایی شده اند.
بی انصافی منو ببخش. من فقط نظر شخصیم رو گفتم و دو تا نقد به این خانوم وارد کردم که هنوزم سر نقدم هستم
من فکر میکنم قبلا اینجا کامنت گذاشته بودم. چون یادمه نظر مخالف باهات داشتم..
ولی خب نیست
اما دقیقا نظرم با نعیمه یکیه..
مشکل اینجاست ما فکر میکنیم چون خودمون این شرایط رو نداریم پس جتما این مسائل دیگه نیست و اغراق شده است
اما در همین یک ماه پیش دو تا از دوستام برای من درد دل کردن و یکیشون انگار دو زن رو داشت تعریف میکرد و اون یکی واکنش پنجم...
آره ما فکر میکنیم اغراقند در حالیکه درصد زیادی از خانواده ها و زنان هنوز این مشکلات رو دارن. اینکه شما مردهای خوبی هستید دلیل نمیشه همه خوب باشن و اینکه یه سری زنها احمقن دلیل نمیشه همه احمق باشند و اینکه یه اتفاقاتی از نظر شما اگزجره است دلیل نمیشه در واقعیت هم باشه..
من از نظر سینمایی این فیلمها رو نظر نمیدم چون که اطلاعات ندارم اما از بعد موضوع به چند تا از فیلمهاش نمره خوبی میدم و امیدوارم افتی که در اواخر کرده رو جبران کنه... البته باید دید آیا فضا هست که بتونه حرفهاش رو درست بزنه یا نه؟
مطمئنن قبلن اینجا کامنتی نگذاشته بودی ... :)
افسانه آه رو همون موقع دوست داشتم ...
آتش بس افتضاح بود با اینکه متاهلم ... البته با نظر نعیمه موافقم که ازدواج ها از دیروز تا حالا خیلی هاشون همین جوری شده (ما پریروزی هستیم) اما کسی از این فیلم چشمش باز نمی شود بدتر دلش می خواهد جای اون دوتا مشنگ باشد تا عقده گشایی کند .
سوپر استار میتونست یک داستان کوتاه باشه . میداد من می نوشتم (من میشناسی که ) بعد توی مجله نارنجی چاپ میکرد . با این حال از اون همه احساسٍ نیاز زن به بودن و فریاد بودن ، قلبم درد گرفت .
به همین سادگی این درد رو خیلی زیبا نشون داد .
"همه مردها عین همه هستند ؟" نه! مسلمن نه !
بعضیها ریش دارند بعضیها ندارند ...
***********
کاش خودش هم بیاد بخونه اینجا هم از خودش دفاع کنه
توی یک کامنتی هم نوشته بودی نظرت رو راجع به میلانی .